PROF. DR. NACİ GÖRÜR: “DEPREM UYARISINDA ARTIK ‘ÇIĞLIK’ AŞAMASINDAYIZ”
6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli yaşanan 7,7 ve 7,6’lık depremler, 10 kenti etkiledi. Yıkıcı etkisi nedeniyle dünyanın en büyük felaketlerinden biri olarak gösterilen depremlerin ardından Türkiye gerçeği bir kez daha gözler önüne serildi. Uzmanlar, her an bu gerçeği bilerek yaşanması gerektiği ve kentlerin depreme dirençli hale getirilmesi uyarılarında bulunuyor. Jeoloji Profesörü Naci Görür, katıldığı ortak radyo yayınında, Kahramanmaraş Depremi için uyardığını, ama dikkate alınmadığını belirtirken, Adana-Hatay, Bingöl-Karlıova ve Marmara’da bekledikleri depremler için artık bağırmayı bırakıp çığlık aşamasına geçtiklerini söyledi.
‘KAPLUMBAĞA HIZIYLA DEPREME HAZIRLANIYORUZ…’
Radyo Trafik İstanbul, Radyo Trafik Ankara, Radyo Trafik İzmir ve Radyo Spor ortak yayınında Cezayir Doğan’ın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Naci Görür, yaşadığımız son felaketin milat olmasını umut ettiğini, ancak yine milat olmayacağını belirtti. “1999 yılında meydana gelen 17 Ağustos Depremi için de herkes ‘Milat olacak’ demişti” ifadesini kullanan Prof. Görür, “17 Ağustos Depremi 5 sene sonra unutulduğu gibi, yapılanlar da eskiye döndü. Böyle büyük acılar yaşandığı zaman afetleri hatırlıyoruz. Bu en büyük zafiyettir. Deprem, olduğu zaman hatırlanmaz. Önemli olan, insanlar ölmeden önce kentlerimizi depreme dirençli hale getirmektir. İnsanını düşünen, çağdaş anlayış budur. Bizde afet yönetiminde acil müdahale esas alınmıştır. ‘Ölen ölsün kalan sağlar bizimdir’ anlayışı var. Yara sarma edebiyatı çağ dışı bir anlayıştır. Biz bu anlayışı değiştirmek için bağırıp çağırdık. ‘Risk yönetimine öncelik vereceğiz’ denildi; ancak kaplumbağa hızıyla kentlerimizi depreme hazırladık” şeklinde konuştu.
‘CİDDİYE ALINMADIK, KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ BAĞIRA BAĞIRA GELDİ…’
3-4 sene önceki söylemlerinde Kahramanmaraş’a dikkat çektiğini belirten Prof. Dr. Naci Görür, “Kahramanmaraş Depremi bağıra bağıra geldi. Dilimizde tüy bitti, hiçbir zaman ciddiye alınmadık. Halka da bu işi anlatamadık. Halkı anlıyorum, depreme hazırlık para ister. Halkın toplu halde bir talebi olursa yöneticiler buna sessiz kalamaz. İktidar halkı memnun etmeli ki bir daha iktidara gelsinler. Halk da bu gücünü kullanamadı. EYT’liler kadar bu millet bunu yapamadı. Bu siyasiler neden duymadı, çünkü halk talebi olmadı. ‘Bilim insanları kendi kendilerine konuşsun’ dendi” ifadelerini kullandı.
‘TÜRKİYE HER YIL BATI’YA KAYIYOR…’
Prof. Dr. Naci Görür, 24 Ocak 2020’de Elazığ’da meydana gelen depremi hatırlatarak, “2003’ten beri Elazığ’da deprem olacağını öngörmüştük. Elazığlıları da uyardık ama başaralı olamadık. Elazığ Depremi nedeniyle Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay yöresine dikkat edilmesi gerektiğini, büyük bir deprem meydana geleceğini belirtmiştik. Doğu Anadolu fayı üzerinde olan depremler bunlar. Bu fay birbirine sürtünerek yanal olarak kayıyorlar. Doğu Anadolu’nun büyük bir kısmı yaklaşık 3-4 metre güneybatıya, Akdeniz’e doğru kaymış durumda. Türkiye, bir bütün olarak yılda 2,5 santimetre Yunanistan’a doğru kayıyor. Bu depremler de ondan meydana geliyor. Elazığ Depremi de enerji transfer etti ve işaret ettiğimiz noktada 6 Şubat’ta bu depremler meydana geldi” açıklamasını yaptı.
Kahramanmaraş merkezli depremlerin Hatay’a ve Adana’ya doğru enerji transfer etmiş olabileceğine vurgu yapan Prof. Görür, “Adana havzasında ve Hatay ve civarında bulunan fay sistemleri aşırı yüklenmiş olabilir. Bir fay sistemi aşırı yüklenirse dayanamaz ve kayalar kırılarak deprem üretebilir. Depremin olduğu yerde enerji boşaldı ama enerjinin transfer edildiği, kırılmanın olmadığı yerler var. ‘İlla olacak’ demiyorum ama Adana ve Hatay yöresine dikkat etmek lazım. Bilim insanı olarak bizim görevimiz, tehlike olan yerleri söylemek ve devlet ve insanların tedbir almasını sağlamak” uyarısında bulundu.
‘SON DEPREM, 1 MİLYON 870 BİN TON TNT PATLAMASINA EŞİT…’
Prof. Dr. Naci Görür, deprem büyüklüğünün açığa çıkardığı enerji miktarı demek olduğunu açıkladı ve “7 büyüklüğündeki deprem büyük bir depremdir, bu deprem 1 milyon 870 bin ton TNT’nin patlamasına eşit bir enerji çıkartır. Bizim son yaşadığımız depremler ciddi boyutlarda depremler. Yıkım büyüklüğü birçok parametreye göre değişiyor. Şiddet, depremin yeryüzünde hissedilme derecesidir. Yakında olup iyi zeminde az hissedilip, kötü zeminde olup uzakta daha çok hissedilebilir” dedi.
‘AYNI NOKTAYA KONUT YAPILMASI ÇILGINLIK…’
Kahramanmaraş merkezli olan ve 10 kenti birden etkileyen depremlerin ardından yapılan açıklamalarda, kısa süre içerisinde deprem konutları inşa edileceği açıklanıyor. Prof. Dr. Naci Görür, konuya ilişkin şöyle konuştu:
“Depremin ardından aynı yerde yapılaşma olması çılgınlık. Bu cahilliği maalesef yapıyoruz. Bilim ve teknolojinin, aklın yeterince egemen olmadığı toplumlarda bunlar oluyor. Diyarbakır, Adıyaman, Kahramanmaraş, Hatay kadim yerler. Binlerce yıldır yaşam sürülen toprakları boşaltmak olmaz. Buralarda deprem dirençli kentler, yerleşim alanları yapmak zorundayız, yapabiliriz. Japonya’ya ‘Yerinizi değiştirecek misiniz?’ diye soruyorlar mı? Depremin yaraları geçmeden siyasi nedenlerle, seçim kaygısı güderek ve aceleyle yeni binalar yapmamak lazım. Bölgede mikro bölgeleme çalışmaları yapmak lazım. ‘Nerelere bina yapılmalı, nereler yeşil alan olmalı?’ konusu bilimsel olarak belirlenmeli. Devlet yönetiminin her kademesinde bilim ve teknoloji ihmal ediliyor. Bilim ışığının aydınlatmadığı ülkelerde bu tür şeylerle maalesef karşılaşırsınız. Felaketlerde yaşanan kayıp, bilim olarak geride kalmış ülkelerde fazladır.”
‘İSTANBUL DEPREMİ ‘KAHRAMANMARAŞ’IN VERDİĞİ HASARIN 10 KATINI VERECEK…’
1999 depreminin ardından İstanbul’da beklenen deprem için de çarpıcı ifadeler kullanan Prof. Görür, “‘Kahramanmaraş’a dikkat’ diye bağırdığımız gibi, 1999’dan beri ‘İstanbul’a dikkat’ diye bağırıyoruz. İstanbul’un depreme hazırlanması için bağırmaktan çok yalvarma aşamasına geldik. Şimdi çığlık atma aşamasındayız. Yeterince duyulmadı, korkarım ki İstanbul Depremi, ‘Kahramanmaraş’ın 10 kente verdiği hasarın 10 katını Marmara Bölgesi’ne verecektir. Umarım görmeyiz ama hiçbir anlayışın bu ülkeyi bu duruma mahkûm etmemesi lazım. Bir an önce İstanbul’da seferberlik ilan edilip çalışmaların başlatılması gerekiyor. Birtakım şeyler yapıldı, şimdi güç birliği yapmak lazım. Yeter ki irade ve inanç olsun, bilimin ışığında ilerlensin” değerlendirmesinde bulundu.
‘SANAYİNİN ANADOLU’YA YAYILMASI ŞART…’
“Türkiye’nin üretimi, sanayisi ve iş dünyası yüzde 60 oranında Marmara’da, ekonomik can damarları burada” diyen Prof. Dr. Naci Görür, “Marmara büyük depremlerin tehdidi altındayken, burada olacak felaket ekonominin çarklarını durdurur. Bunları da 5-10 senede düzeltemezsiniz. Bu durum, ekonominin diz çökmesi, ülkenin dışa bağımlı hale gelmesi demektir. Marmara’da nüfus ve bina yoğunluğunu, üretim çarklarının yoğunluğunu artırmamak lazım, aynı sepete bütün yumurtaların konmaması gerekiyor. Sanayinin Anadolu’ya yayılması şarttır. İnşaatlar rant hırsıyla yapılmamalı” diye konuştu.
İZMİR’DE BÜYÜK BİR DEPREM BEKLENİYOR MU?
Jeoloji Profesörü Naci Görür, ortak radyo yayınında, deprem bölgesinde yer alan İzmir için ise şu ifadeleri kullandı:
“İzmir’de güzel çalışmalar yapılıyor. İzmir Yarımadası çok sayıda aktif faylarla kesilmiş. Bu faylar ne kadar arayla deprem üretir, çalışmalar yapmadan bilemeyiz. İzmir’de deprem dirençli niteliğini oluşturmak için belediye ve hükümet gerekeni yapar. Halk talepkâr olmalı. Elimizde sihirli bir değnek yok, vatandaşın da müteahhidin de yanlış işler yapmaması lazım. İzmir belli bir süre içinde dirençli bir kent haline getirebiliriz. Anadolu levhası 3-4 metre hareket etti, bütün fay sistemlerini etkileyecek. Zaman zaman küçük küçük depremler olabilir. Ondan endişe etmemek lazım.”
‘KARLIOVA-BİNGÖL-ERZİNCAN BÖLGESİNE DİKKAT!’
Karlıova–Bingöl–Erzincan bölgesinde 7 şiddetinin üzerinde depremler beklediklerinden de bahseden Prof. Dr. Naci Görür, “Bölgedeki son deprem 1794 yılında oldu. Hem Kuzey Anadolu fayı hem Doğu Anadolu fayı üzerinde deprem bekliyoruz. O çevrede olan insanların ve yerel yönetimlerin çok dikkatli olması ve merkezi yönetime baskı yapılması lazım. Depremi durduramayız ama depremin verdiği zararları minimize etmek için elimizden geleni yapacağız” dedi.
